Eigenschappen en effecten van bijenwas

De echte waarde van bijenwas komt niet alleen tot uiting in de productie, maar ook in de eigenschappen ervan. Omdat het …

• … beschermend.

Bijenwas is waterafstotend, maar blijft luchtdoorlatend. Hierdoor kan het zeer goed fungeren als een beschermlaag, die bijvoorbeeld wordt gebruikt voor impregnering en huidverzorging.

• … antibacterieel.

Het heeft ook een antibacteriële werking, vooral door de propolis die het bevat. Dit heeft ook een maar al te begrijpelijke achtergrond: de bijen werken propolis in hun honingraten om de bijenkorf te beschermen tegen bacteriën en schimmels.

• … smeedbaar.

Wanneer wax wordt verwarmd, is het heel gemakkelijk te modelleren of zelfs te smelten en in een nieuwe vorm te gieten. Dit is bijzonder praktisch voor gebruik thuis, bijvoorbeeld voor het maken van bijenwaswikkels of zelfgemaakte kaarsen. Bovendien kan de was worden opgelost in olie of alcohol, die soms wordt gebruikt in industriële verwerking.

Het smeltpunt van bijenwas ligt tussen 62 °C en 65 °C. Vanaf een temperatuur van ongeveer 35 °C wordt het zacht en kan het gemakkelijk in de gewenste vorm worden gekneed.

De belangrijkste toepassingen van bijenwas

In het beoogde gebruik dient de was vooral als bouwstof voor de bijenkorf. De bijenkoningin kan veilig broeden in de honingraten, en ook stuifmeel en honing worden hier opgeslagen. Omdat de productie echter ook veel energie kost en dus de honingopbrengst vermindert, nemen veel imkers de bijen een deel van het werk uit handen. Voor dit doel worden speciaal gemaakte middenwanden van bijenwas in de korf geplaatst, op wiens honingraatstructuur de bijen kunnen bouwen. De was is meestal afkomstig van oude honingraten, die regelmatig (ongeveer elke 2 tot 3 jaar) door de imkers worden vervangen. In een nabewerking wordt het hygiënisch gereinigd en vervolgens in de nieuwe paneelmal voor de funderingsmuren gegoten. Ook de zogenaamde “uncapping wax”, die de imker losmaakt bij het openen van de honingraten tijdens de honingoogst, krijgt op deze manier een nieuwe bestemming.

Bovendien zijn er dankzij de bijzondere eigenschappen van bijenwas tal van toepassingen voor – zowel in de industrie als in huishoudelijk gebruik. De belangrijkste zijn:

• Productie van kaarsen van echte bijenwas

Tegenwoordig worden onze kaarsen voornamelijk gemaakt van paraffine en/of stearine, maar een echte bijenwaskaars heeft nog steeds karakter. Zeker als het door jezelf is gemaakt.

• Impregnering/houtverzorging

Ook hier is bijenwas inmiddels vervangen door andere (meestal goedkopere) middelen – vooral in de industrie. Toch kan het bijvoorbeeld nog steeds worden gebruikt om schoenen te impregneren of houten oppervlakken te beschermen.

•Cosmetica

Dankzij de beschermende en antibiotische werking wordt bijenwas vaak gebruikt als ingrediënt in verzorgingsproducten. Dit geldt ook voor zelfgemaakte crèmes en lippenbalsems, die er gemakkelijk mee kunnen worden gemengd.

• Bijenwas zeep

Zelfs zeep kan worden gemaakt met behulp van bijenwaspastilles. Bijvoorbeeld als cadeau of voor persoonlijk gebruik.

• Bijenwas wikkels

Een belangrijke stap in de richting van meer duurzaamheid: Als alternatief voor plastic folie zijn (zelfgemaakte) bijenwaswikkels geschikt om brood, groenten en andere voedingsmiddelen veilig en vers te houden.